RYAN R. FAIRALL | NASM VE ATHLETIC HOUSE ACADEMY İLE GÜNCEL KAL!
Sertifikalı bir personal trainer’ın yapabileceği en önemli şeylerden biri, yeni danışanlarının özgün antrenman ve egzersiz programlarını, uygulamaya başlamadan önce oluşturmaktır. Bu değerlendirmeler, antrenörün danışanlarının mevcut sınırlılıklarını anlamasının yanı sıra gelişim fırsatlarını belirlemesine de yardımcı olur.
Danışanları, sporcuları ve (doktor onayıyla) bazı durumlarda hastaları için bireyselleştirilmiş egzersiz programları tasarlamak isteyen sertifikalı sağlık ve fitness profesyonelleri, öncelikle ayrıntılı bir sağlık ve fitness değerlendirmesi yapmak zorundadır. Bu değerlendirmeler genellikle sağlığa bağlı fiziksel uygunluğun en sık test edilen beş bileşenini içerir: vücut kompozisyonu, esneklik, kas dayanıklılığı, kas kuvveti ve kardiyorespiratuvar dayanıklılık (American College of Sports Medicine, 2022).
Bununla birlikte, sağlık ve fitness değerlendirmelerine ihtiyaç duyulan başka bileşenler de eklenmiştir. Bunlar arasında kas gücü (örneğin çeşitli sıçrama ve fırlatma testleri), hız, çeviklik ve çabukluk (SAQ) testleri (örneğin 40 yard dash, LEFT testi, pro agility testi vb.), ayrıca çeşitli postür ve hareket değerlendirmeleri (örneğin statik, geçişsel ve dinamik postür değerlendirmeleri) yer almaktadır.
de postür değerlendirmesidir. Postür, “beden bölümlerinin, ayakta durma, uzanma ve oturma gibi fiziksel pozisyonlarla ilişkili olarak birbirine göre konumlanması” şeklinde tanımlanabilir (National Academy of Sports Medicine, 2022a).
Bu değerlendirmeler ve testler kullanılarak postürün değerlendirilmesi, özellikle sertifikalı sağlık ve fitness profesyonelleri arasında oldukça öznel olabilir. Bu da bazı değerlendirme ve testlerin değerlendiriciler arası güvenilirliğini sorgulatmaktadır. Statik postür değerlendirmesi, zaman zaman öznel olabilen testlerden biridir.
STATİK POSTÜR DEĞERLENDİRMESİ YAPMAK
Sağlık ve fitness değerlendirmeleri genellikle, PAR-Q+ formu ve Yaşam Tarzı & Sağlık Geçmişi Anketi gibi formlar aracılığıyla danışanlardan, sporculardan ve hastalardan değerli öznel bilgiler toplanarak başlar. Buna ek olarak, hayati bulgular ve vücut kompozisyonu gibi önemli nesnel ölçümler de yapılır.
Ancak sağlık ve fitness değerlendirmelerinin bir sonraki aşaması çoğu zaman postürün, özellikle de statik postürün değerlendirilmesidir. Statik postür, “vücut hareketsizken kas-iskelet sisteminin konumlanması” şeklinde tanımlanabilir (National Academy of Sports Medicine, 2022a).
Statik postür genellikle kişi ayakta, rahat, ayakkabısız ve hareketsizken; önden (anterior), yandan (lateral) ve arkadan (posterior) bakış açılarıyla görsel olarak değerlendirilir (Şekil 1). Beş kinetik zincir kontrol noktası (yani ayaklar ve ayak bilekleri, dizler, lumbo-pelvik-hip kompleksi [LPHC], omuz kompleksi ve baş-boyun) bu üç açıdan değerlendirilir. Sertifikalı sağlık ve fitness profesyoneli, ayakta duruş sırasında ideal veya optimal postürden sapmaları gözlemlemeye çalışır. Sertifikalı sağlık ve fitness profesyonellerinin en sık gözlemlediği üç postüral bozukluk paterni; pes planus distorsiyon sendromu, alt çapraz sendrom (lower crossed syndrome) ve üst çapraz sendromdur (upper crossed syndrome) (National Academy of Sports Medicine, 2022a). Optimal veya ideal postürden sapmalar, kas dengesizliklerinin varlığına işaret edebilir ve bu da hem akut hem de kronik kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları ve ağrı gelişme riskini artırabilir (Şekil 2).
Şekil 1. Statik Postür Değerlendirmesi (önden, yandan ve arkadan görünümler)
Şekil 2. Kas Dengesizliği
LPHC’NİN STATİK POSTÜRÜNÜN GÖRSEL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ
Statik postürün görsel değerlendirmesinin öznel kabul edilmesinin, dolayısıyla geçersiz sayılabilmesinin nedeni, sertifikalı sağlık ve fitness profesyonelleri için optimal veya ideal statik ayakta duruş postüründen sapmaları tespit etmenin oldukça zor olabilmesidir. Statik postüral değerlendirmenin özellikle zorlayıcı olabildiği alanlardan biri, lateral (yandan) görünümde LPHC’nin (lumbo-pelvik-hip kompleksi) değerlendirilmesidir.
Anterior superior iliak spina (ASIS) ile posterior superior iliak spina (PSIS) seviyelerinin yanı sıra lomber omurganın hizasını görsel olarak değerlendirmeye çalışmak, danışan, sporcu veya hastaların bol kıyafetler giymesi durumunda zorlaşabilir. Ayrıca, sağlık ve fitness profesyonelinin ASIS ve PSIS kemik belirteçlerini tespit etmede yeterince deneyimli olmaması da bu süreci güçleştirebilir. ASIS ve PSIS kemik belirteçleri doğru bir şekilde belirlense bile, yapılan çalışmalarda farklı sağlık profesyonelleri (örn. kiropraktörler, fizyoterapistler, fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanları, romatologlar ve ortopedi cerrahları) arasında görsel değerlendirmenin değerlendiriciler arası güvenilirliğinin düşük olduğu kanıtlanmıştır (Fedorak vd., 2003).
Geçersiz sonuçlara yol açabilecek bu durum oldukça önemlidir; çünkü LPHC’de (lumbo-pelvik-hip kompleksi) meydana gelen postüral sapmalar (örneğin alt çapraz sendrom), LPHC’nin üstünde (örneğin üst çapraz sendrom) ve/veya altında (örneğin pes planus distorsiyon sendromu) diğer postüral sapmalara yol açabilir. Bu da boyun ve üst sırt ağrısı, omuz patolojileri, çeşitli diz patolojileri, shin splints, Aşil tendinopatisi, plantar fasiit vb. gibi yaygın akut ve kronik kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olabilir.
“İDEAL” STATİK PELVİK POSTÜR NEDİR? BÖYLE BİR POSTÜR VAR MI?
Statik ayakta duruş sırasında nötr pozisyon, ASIS’in pubis simfizisi ile aynı dikey çizgide olduğu durum olarak tanımlanır (McKendall vd., 2005). Bununla birlikte, insanların doğal olarak anterior/lordotik bir eğriye ve lomber omurgada ekstansiyona sahip olması gerekir; ancak bu eğri nötr pozisyonun ötesinde aşırıya kaçmamalıdır.
Bu postürde, ASIS gerçekte PSIS’e kıyasla biraz daha aşağıda ve önde konumlanabilir; bu da anterior pelvik tilt ile sonuçlanır. Normal, asemptomatik bireylerde anterior pelvik tilt derecelerinin değişkenlik gösterdiğini ve 27°’ye kadar çıkabildiğini ortaya koyan birçok araştırma bulunmaktadır (Suits, 2021).
Şekil 1’de lateral (yan) görünümde görüldüğü üzere, ASIS ve PSIS aynı yatay çizgi üzerinde hizalandığında, lomber omurgadaki doğal anterior/lordotik eğrilik azalabilir ve neredeyse düz bir bel postürü ortaya çıkabilir (örneğin, kemer hattının yere paralel olması ve lomber omurganın düzleşmesi).
Pelvisin statik postürünü yandan değerlendirirken, sertifikalı sağlık ve fitness profesyoneli pelvisin nötr pozisyonda mı, anterior tilt mi yoksa posterior tilt mi olduğunu kontrol eder. Daha önce belirtildiği gibi, McKendall vd. (2005)’e göre pelvis, ASIS pubis simfizisi ile aynı dikey çizgide olduğunda nötr pozisyondadır.
Pelvis, ASIS pubis simfizisinin önünde konumlandığında anterior pelvik tilt; ASIS pubis simfizisinin arkasında konumlandığında ise posterior pelvik tilt durumundadır (McKendall vd., 2005). Ancak, ASIS ile pubis simfizisini aynı dikey hat üzerinde değerlendirmek, ASIS ile PSIS’i aynı yatay hat üzerinde değerlendirmeye kıyasla daha zor olabileceğinden, sertifikalı sağlık ve fitness profesyonelleri LPHC’yi (lumbo-pelvik-hip kompleksi) değerlendirirken ve pelvik postürü belirlemeye çalışırken ne yapmalıdır?
TÜM DEĞERLENDİRME SÜRECİNE GÜVENMEK
İlk olarak, sertifikalı sağlık ve fitness profesyonellerinin araştırmalardan öğrenmesi gereken nokta şudur: Normal, asemptomatik bireylerde, pelvik postürün ASIS ile PSIS’in yatay hizalanması üzerinden ölçülmesi durumunda bile, anterior pelvik tilt görülme olasılığı oldukça yüksektir (Suits, 2021).
İkinci olarak, statik postür değerlendirilirken, sertifikalı sağlık ve fitness profesyonellerinin optimal veya ideal statik postürden belirgin sapmalara odaklanması gerekir. Örneğin, abartılı anterior pelvik tilt, aşırı lomber lordoz ve fleksiyonda kalmış kalça eklemleri; alt çapraz sendromda (lower crossed syndrome) görüldüğü gibi (Şekil 3).
Sertifikalı sağlık ve fitness profesyonelleri, statik postürde sapma olup olmadığını anlamak için çok yakından bakmaya çalıştığında, gerçekte önemsiz olan sapmaları bile fark etme olasılığı artar. Bu nedenle, son olarak, sertifikalı sağlık ve fitness profesyonelinin statik postür değerlendirmesini yalnızca değerlendirme sürecinin geri kalanına bir ön gösterim (teaser) olarak görmesi kritik öneme sahiptir.
Sertifikalı sağlık ve fitness profesyoneli, statik postür değerlendirmesi sırasında şüphelenilmiş olabilecek olası kas dengesizliklerinin varlığını doğrulamak için, değerlendirme sürecinin sonraki bölümlerinden elde edilen sonuçlara güvenmelidir. Bu bölümlere; overhead squat değerlendirmesi, tek bacak squat değerlendirmesi, itme (pushing), çekme (pulling) ve itiş (pressing) değerlendirmeleri ile NASM’in Düzeltici Egzersiz Uzmanlığı kapsamında ele alınan mobilite değerlendirmeleri dahildir.
Statik postüral sapmalarla (örneğin aşırı anterior pelvik tilt ve lomber lordoz) ilişkili olası kas dengesizlikleri varsa, sertifikalı sağlık ve fitness profesyoneli bu sapmaların danışan, sporcu veya hastanın sonraki değerlendirmeleri sırasında çok daha belirgin hale geleceğinden emin olmalıdır.
Referanslar
American College of Sports Medicine. (2022). ACSM’s fitness assessment manual. (Y. Feito & M. Magal, Eds.) (6th ed.). Wolters Kluwer.
Fedorak, C., Ashworth, N., Marshall, J., & Paull, H. (2003). Reliability of the visual assessment of cervical and lumbar lordosis: How good are we? Spine, 28(16), 1857–1859.
Kendall, F. P. (2005). Muscles: Testing and function with posture and pain (5th ed.). Lippincott Williams & Wilkins.
National Academy of Sports Medicine. (2022a). NASM essentials of personal fitness training. (B. G. Sutton, Ed.) (7th ed.). Jones & Bartlett Learning.
National Academy of Sports Medicine. (2022b). Nasm essentials of corrective exercise training. (R. Fahmy, Ed.) (Second). Jones & Bartlett Learning.
Suits, W. H. (2021). Clinical measures of pelvic tilt in physical therapy. International Journal of Sports Physical Therapy, 16(5), 1366–1375.
RYAN R. FAIRALL
Ryan R. Fairall, PhD, CSCS, ACSM-EP, NASM-CPT, CES, PES, Salisbury, NC’de bulunan Catawba College’da Egzersiz Bilimleri Yardımcı Profesörüdür. 2000 yılından bu yana sağlık/fitness ve spor alanlarında çalışmakta, 2003’ten beri sertifikalı personal trainer olarak görev yapmakta ve 2015’ten itibaren yükseköğretimde ders vermektedir.
Boş zamanlarında Ryan, ağırlık kaldırmak, spor yapmak, kano/kayak yapmak, balık tutmak, Shih Tzu cinsi dişi köpeği Bledsoe ile yürüyüşe çıkmak ve memleketi Philadelphia’nın spor takımlarını izlemekten hoşlanır.
Kaynak: https://blog.nasm.org/what-is-an-ideal-static-pelvic-posture-thats-kind-of-a-tilted-question
